De provincie Overijssel en de Regio Twente hebben vandaag (30 oktober 2014) de documenten voor de aanbesteding van de treindiensten Zwolle-Kampen en Zwolle-Enschede gepubliceerd op TenderNed. Daarmee is de aanbesteding feitelijk van start gegaan.
Station Nijverdal, by Uppploader (Own work), from Wikimedia Commons, CC-BY-SA-3.0.
De nieuwe concessie heeft een looptijd van 15 jaar en zal eind 2017 van start gaan. In de tussentijd moeten zowel het traject Zwolle-Kampen als het traject Zwolle-Wierden worden geëlektrificeerd. De provincie Overijssel wil met deze eenmalige investering structureel besparen op de exploitatiekosten van beide treinverbindingen.
Basisdienstregeling met opties
Gegeven de economische onzekerheden en het begrensde budget kiezen de concessieverleners (provincie Overijssel en Regio Twente) ervoor om in eerste instantie uit te gaan van een basisdienstregeling voor de spoorlijn. Deze basisdienstregeling is vergelijkbaar met de huidige dienstregelingen (vanaf dec. 2013). Het beschikbare budget (plafondbedrag) voor deze concessie bedraagt € 17.500.000 per jaar.
De inschrijvers worden echter ook beoordeeld op twee opties voor enerzijds een verhoging van het voorzieningsniveau en anderzijds kwaliteitsverhoging. Met de eerstgenoemde optie kan gedacht worden aan een andere dienstregeling dan de basisdienstregeling die door de provincie is uitgevraagd. Dat kan bijvoorbeeld een hogere frequentie of een ruimer bedieningsvenster betekenen. Het is ook geen geheim dat de provincie de ambitie heeft om op termijn een intercity tussen Zwolle en Enschede te realiseren. Met de optie kwaliteitsverhoging wordt juist gedacht aan verbeteringen die niet gerelateerd zijn aan de dienstregeling, zoals meer comfort of service.
Zwolle-Enschede
De treinverbinding Zwolle-Enschede bestaat uit het enkelsporige dieseltraject Zwolle-Wierden en het dubbelsporige geëlektrificeerde traject Wierden-Enschede, dat ook door Intercity’s en Sprinters van de NS wordt gebruikt. Op dit laatste traject rijden vanaf eind 2017 twee verschillende vervoerders, tenzij de NS de aanbesteding wint.
Zwolle-Kampen
De treinverbinding Zwolle-Kampen wordt nu voor de derde keer in korte tijd openbaar aanbesteed. De eerste poging was in 2012 toen de spoorlijn zou worden omgebouwd tot tramlijn en onderdeel uitmaakte van de aanbesteding van busconcessie IJsselmond 2012-2023. Deze aanbesteding mislukte omdat het budget onvoldoende was voor het gevraagde voorzieningsniveau. Of vanuit het oogpunt van de provincie: “de offerteprijzen waren te hoog”. De tweede poging was een jaar later, waarin de geplande tramdienst zelfstandig werd aanbesteed. Opnieuw was het budget onvoldoende waren de risico’s voor de vervoerders te groot om een bod te kunnen doen.
De plannen om de spoorlijn Zwolle-Kampen te vertrammen zijn nu definitief van de baan, evenals de plannen voor drie tramhaltes in Zwolle. In plaats daarvan wordt er één nieuw treinstation gebouwd in de wijk Stadshagen.
Level Playing Field?
Gezien de samenloop met een traject waarop NS een monopolie heeft, ligt het voor de hand dat er een flinke discussie zal ontstaan over eventuele voordelen die NS heeft boven concurrenten. Er kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het feit dat NS in staat is het aantal treinen op het traject Wierden-Enschede in de toekomst aan te passen, of meer of minder aantrekkelijk te maken, waarmee de kostendekkingsgraad van de treinen die onder de concessie Zwolle-Enschede vallen kan worden beïnvloed. Een ander kritiekpunt is dat NS de overhead kan inboeken onder haar afgeschermde hoofdrailnetconcessie, waardoor zij goedkoper kan inschrijven dan een vervoerder die de overhead vanuit de concessie gefinancierd moet krijgen.
Planning
Volgens de huidige planning hebben vervoerders tot en met donderdag 5 maart 2015 de tijd om een bieding op beide spoorlijnen te doen. In mei 2015 moet het besluit vallen welke vervoerder de concessie gegund krijgt, waarna nog een bezwaar- en beroepstermijn zal volgen. Na een implementatietermijn van 2,5 jaar moet de nieuwe concessie in december 2017 van start gaan.